Zdjęcie przedstawia wytatuowaną rękę kobiety trzymającą słoneczniki.

Żałoba i tatuaże

Tekst: Kamila Midor
· 29.01.2024


Tatuaż to często więcej niż ozdoba ciała. Większość tatuaży ma wymiar symboliczny – często za nimi kryje się ważna, osobista historia. Nierzadko jest to historia straty lub dużej zmiany życiowej. Dlaczego osoba w żałobie postanawia zrobić sobie tatuaż i jakie formy może on przyjąć?

Dlaczego ludzie robią sobie tatuaż, przeżywając żałobę?

Powodów jest oczywiście wiele, są też bardzo indywidualne, jednak sporo z nich się powtarza. Taki, który wysuwa się na pierwszy plan, to chęć upamiętnienia i uczczenia zmarłej osoby lub zwierzęcia. Ludzie upamiętniają bliskich na różne sposoby – nadają czyjeś imię swojemu dziecku, dedykują im książkę, tworzą dzieło sztuki na ich cześć, zasadzają drzewo z dedykacją (albo krzew róży, jak np. w Volksgarten w Wiedniu), noszą wisiorek ze zdjęciem albo właśnie robią tatuaż. Mimo możliwości laserowego usunięcia tatuażu wciąż traktuje się go jako coś stałego.

Taki tatuaż w zależności od tego, co przedstawia, może symbolizować naszego bliskiego i być jak fotografia czy pamiątka, którą zawsze mamy przy sobie. Jakiś czas temu w tekście na www.whatsyourgrief.com przeczytałam opinię osoby, która mówiła mniej więcej tak: „Mój świat emocji zmienił się na zawsze. Teraz na zawsze zmieniło się też moje ciało”. To zdanie mocno do mnie przemówiło i myślę, że jest bardzo trafne.

Przejrzałam różne strony z artykułami na temat tatuowania się w czasie opłakiwania straty. Przewija się tam stwierdzenie, że powodem wykonania tatuażu w żałobie może być poszukiwanie czegoś, nad czym mamy kontrolę. Kiedy doświadczamy straty, towarzyszy nam często poczucie utraty kontroli nad tym, co się dzieje. Strata wydarza się niezależnie od tego, jak czujemy i czego byśmy chcieli. Zrobienie tatuażu sprawia, że czujemy, że mamy nad czymś kontrolę, a to może być pomocne w procesie adaptacji.

Kolejny powód jest związany z bólem. W doświadczaniu straty pojawiają się różne emocje i reakcje. Niektórzy odczuwają dojmującą pustkę. Inni wręcz fizyczny ból. Czasami wybierają zrobienie sobie tatuażu w ramach odreagowania tych emocji, poczucia czegoś innego, czy udowodnienia sobie, że jeszcze coś odczuwają. W żaden sposób tego nie oceniam – przeżywanie żałoby jest bardzo indywidualne i osobiste.

Zdarza się, że u osób opłakujących stratę kogoś bliskiego pojawia się większa świadomość własnej śmiertelności. Może czasem dochodzi do jakiegoś przewartościowania w życiu. Poza tym do głowy przychodzą pomysły, które wcześniej były zepchnięte na dalszy plan, a takim pomysłem czy marzeniem mogło być na przykład zrobienie tatuażu.

Jakie tatuaże robią osoby w żałobie?

Cześć ludzi tatuuje sobie wizerunek zmarłej osoby czy zwierzęcia. Tak, jak wspomniałam wcześniej, to trochę jak noszenie ze sobą fotografii. Są oczywiście różne style tatuaży, więc wizerunek może być mniej lub bardziej realistyczny, kolorowy lub czarno-biały. Czasem jest to imię i ważne daty – urodzin, śmierci, może ślubu.

Niejednokrotnie są to symbole – uniwersalne lub bardziej spersonalizowane, może też takie, które rozumiałaby tylko osoba zmarła. Wśród tych powtarzających się są anioł, ptak, motyl, serce, drzewo życia, symbole religijne, yin-yang, kwiat lotosu, symbol nieskończoności, kompas, pióro, ważka, księżyc i gwiazdy. Może to być też coś ważnego dla bliskiej nam osoby albo dla nas obojga. Symbol jakiegoś wydarzenia, ulubiony cytat, ulubiony kwiat, zwierzę itd. Ci, którzy stracili ukochane zwierzę, tatuują sobie czasem odcisk łapki. Możliwości jest naprawdę wiele i wszystko zależy od tego, jaką potrzebę odczuwa osoba w żałobie.

Nie każdy zrobiłby sobie tatuaż, nie każdemu też one się podobają. Ale ci, którzy noszą takie obrazy na ciele, wybrali je często z bardzo ważnych i osobistych powodów. Tak jak strata staje się częścią naszego życia, tak tatuaż staje się częścią nas. Bez względu na to, jak potoczy się nasze życie, ten element zawsze będzie z nami. Sama taki mam i cieszę się, że mi towarzyszy każdego dnia.

Źródła:

O korzyściach z wykonywania tatuaży: www.byrdie.com/mental-health-benefits-of-
memorial-tattoos-5101067

Jak tatuaże pomagają w żałobie: www.psyche.co/ideas/a-tattoo-is-for-life-how-memorial-
tattoos-help-the-bereaved

O rosnącej popularności takiej formy upamiętnienia, jej korzyściach i przykładach:
www.calgaryjournal.ca/2021/03/16/inked-in-grief-memorial-tattoos-are-an-increasingly-
popular-way-to-commemorate-lost-loved-ones

Artykuł na ten temat po polsku: www.speakincolor.pl/2022/01/17/tatuaz-upamietniajacy-
warto-go-zrobic

O różnych formach i ich symbolice: www.cbc.ca/news/canada/manitoba/memorial-
tattoos-manitoba-grief-1.5939718

O upamiętnieniu mamy: www.whatsyourgrief.com/grief-and-tattoos

  W Instytucie Dobrej Śmierci chcemy tworzyć nową jakość opieki nad tymi, którzy odchodzą i wsparcia dla tych, którzy zostają. Jeżeli nasza filozofia przemawia do Ciebie, możesz wesprzeć nas i nasze projekty - będzie nam bardzo miło!