Czym zajmuje się hospicjum stacjonarne?
Hospicjum stacjonarne realizuje cele medycyny paliatywnej. Dba o zapewnienie jak najlepszej jakości życia człowiekowi, którego chorobę medycyna uznaje za nieuleczalną i która wkracza w okres poprzedzający śmierć.
Medycyna paliatywna stosowana jest także w opiece domowej, na oddziałach medycyny paliatywnej, na które trafiają chorzy w celu opanowania objawów i w opiece ambulatoryjnej, t.zn. w poradniach leczenia bólu i poradniach medycyny paliatywnej.
Uwaga medycyny paliatywnej skupiona jest na minimalizowaniu bólu i objawów, które mogą pojawiać się w zaawansowanym stadium choroby. Interdyscyplinarny zespół hospicjum zaspokaja psychiczne, duchowe i społeczne potrzeby człowieka na ostatnim etapie życia.
Jakie istnieją kryteria przyjęcia do hospicjum stacjonarnego?
Skierowanie do hospicjum wystawia lekarz:
- kiedy choroba, która wkracza w fazę schyłkową, znajduje się w wykazie jednostek objętych opieką paliatywną oraz
- kiedy leczenie przyczynowe o intencji wyleczenia jest zakończone.
Wtedy możliwe jest leczenie przyczynowe o intencji paliatywnej, mające na celu wydłużenie życia z chorobą, wydłużenie okresów wolnych od objawów czy zmniejszenie natężenia objawów. Dominującą formą terapii jest leczenie objawowe, skupione na poprawie komfortu życia.
Dlaczego nie w domu?
Do hospicjum stacjonarnego pacjenci trafiają w sytuacji, gdy niemożliwa staje się opieka sprawowana przez domowników. Dotyczy to często osób starszych, ze współistniejącymi chorobami, które zwykle pragnęłyby pozostawić swoich bliskich chorych w domu, ale ich fizyczne możliwości zostały wyczerpane.
Pobyt w hospicjum stacjonarnym jest dobrym rozwiązaniem dla tych pacjentów, którzy mają szansę osiągnąć fizyczny komfort i dobrą kontrolę objawów jedynie dzięki całodobowej specjalistycznej obserwacji i częstej interwencji medycznej.
Hospicjum stacjonarne to też miejsce opieki na etapie umierania dla osób pozbawionych domu, z ograniczonym wsparciem społecznym.
Znaczenie zespołu terapeutycznego
Od zespołu zależy niemal wszystko. Opieka hospicyjna w warunkach stacjonarnych jest opieką holistyczną, zespołową. Do zespołu terapeutycznego należą lekarka/lekarz, pielęgniarka/pielęgniarz, opiekun medyczny, fizjoterapeuta, psycholog, kapelan, pracownik socjalny, pracownik porządkowy i wolontariusze. Wszyscy są dostępni dla pacjenta i w tak szerokim zakresie rusza opieka nad chorym, który wkroczył w ostatni, finalny etap życia.
Człowiek śmiertelnie chory, z ciałem poranionym chorobą, poważnie osłabiony, z wszechogarniającym cierpieniem, wynikającym z licznych strat staje się kruchy i bezbronny. Kiedy dodatkowo jest pozbawiony stałej obecności najbliższych osób, domowych kątów, zapachu domu, narażony jest na ryzyko zupełnej utraty poczucia bezpieczeństwa. Nie ma wątpliwości, że to od osób pracujących w hospicjum stacjonarnym zależy, czy umierający spotka się z instytucją, w której utraci autonomię i indywidualny status, czy też do końca pozostanie pełnym godności człowiekiem na ostatnim etapie ludzkiego rozwoju.
Żeby usługi świadczone przez zespół hospicjum mogły być na najwyższym poziomie, potrzebne jest zapewnienie nie tylko odpowiedniej ilości etatów, ale także profesjonalne przygotowanie do pracy i stabilna psychiczna kondycja każdego pracownika hospicjum.
Dobra opieka hospicyjna w warunkach stacjonarnych ma miejsce wtedy, gdy z chorymi pracują profesjonaliści, zdolni do nawiązywania głębszych relacji z umierającymi pacjentami, o wysokich umiejętnościach komunikacji i pracy zespołowej oraz posiadający zdolność radzenia sobie z własnymi uczuciami i zarządzania nimi w sposób świadomy.
Codzienna ekspozycja na skumulowane cierpienie wielu ludzi i na śmierć stawia pracowników w obliczu ryzyka wypalenia zawodowego, a nawet wtórnej traumatyzacji. Aby sprostać emocjonalnym wymaganiom tego miejsca, zespół hospicjum powinien być skutecznie zaopiekowany. Dlatego w hospicjum stacjonarnym niezbędne są cykliczne szkolenia zespołu z zakresu radzenia sobie ze stresem, przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu czy komunikacji z chorym i jego rodziną, a także z zakresu pracy zespołowej. Większość powyższych zadań z powodzeniem realizuje systematyczne uczestnictwo w grupach Balinta.
Obcowanie z empatycznym i jednocześnie stabilnym emocjonalnie lekarzem, pielęgniarką, opiekunem medycznym, psychologiem, fizjoterapeutą, terapeutą zajęciowym czy kapelanem staje się głównym niefarmakologicznym czynnikiem terapeutycznym, wyznaczającym jakość stacjonarnej opieki paliatywnej.
Zatem o skutecznej realizacji celów opieki paliatywnej w hospicjach stacjonarnych możemy mówić wówczas, gdy grupa pracujących tam ludzi to wyselekcjonowani i odpowiednio przygotowani do pracy profesjonaliści. Tylko wtedy umierający patrzą w pogodne twarze życzliwych osób, a ich bliscy nie zderzają się z obojętnością pracujących na akord wyrobników.
Nieprzypadkowo zatrudniony, nieustannie szkolony i chroniony zespół staje się dla umierających i ich bliskich gwarantem dobrze pojętej opieki paliatywnej: wyrozumiałej i chroniącej.
Tekst: Grażyna Niewiadomska
Redakcja: Anea Filipek
